Friday, July 25, 2008

Media reports help make public more aware of environment

Over the years, media coverage in the form of reports, features and documentaries have all contributed to greater public awareness of the environment and rivers in particular, said The Borneo Post’s regional chief editor M Rajah.

“Newspapers, for example, have been vital in supporting awareness programmes as well as highlighting news that are crucial and beneficial to river rehabilitation,” he said in the forward of ‘Reflections From Sarawak’s Rivers’, a coffee table book which explores the intricate links between Sarawak’s rivers and its people.

Rajah said through the media, the good and the bad were reported for the sake of posterity and for making the earth a better place to live in.

Just as good things done to the rivers are reported, so are matters deemed detrimental to the environment such as indiscriminate and uncontrolled polluting of the fragile waterways as well as other natural or man-caused damage to the ecosystem, he elaborated.

Since the late 70s, the importance of river systems had been increasingly debated and highlighted in the media, thus the people had been progressively made more aware of the importance of sustaining the purity, quality and life of our network of rivers, he said.

Despite having better land and air transportation system nowadays, Rajah said rivers would continue to be important to many particularly rural dwellers in a vast and geographically-challenged state like Sarawak.

“Rivers are still the lifeline for many people especially those living in interior parts where roads are lacking and waterways are the only means for transportation of passengers and goods,” he said.

In Sarawak, rivers became sources for generating hydroelectricity and Malaysia’s largest and tallest hydro electric project, the Bakun Hydro Electric Dam is located in the upper Batang Rajang, he said.

Besides, he said, rivers were increasingly becoming preferred destinations for tourists who enjoyed nature at its best or adventurous rides along rapids in the pristine jungle where roads don’t exist.

As such, he added that these provided all the reasons for everyone including the media to do their part in preserving and conserving rivers.

Thursday, July 17, 2008

EPI mantapkan proses lestari alam sekitar

Kerajaan wajar perkenal petunjuk berorientasi pencapaian kualiti

SELAIN hebahan media, khususnya menerusi kemunculan wartawan sensasi TV3 seperti Karam Singh Walia, mengenai pelbagai laporan seperti pembalakan haram, kualiti sungai, aktiviti yang memusnahkan ekosistem dan keadaan jerebu, agak sukar untuk kita menentukan prestasi pengurusan alam sekitar sesebuah negeri atau negara.

Hal ini tidak seperti prestasi ekonomi yang boleh difahami dengan mudah menerusi pelbagai petunjuk kuantitatif seperti Keluaran Dalam Negara Kasar (KDNK) dan pasang surut bursa saham. Dalam konteks Malaysia, pelbagai jabatan ditubuhkan dan melaksanakan tugas pengawasan, pemantauan, penguatkuasaan dan kawal selia pelbagai aspek alam sekitar.

Memang inisiatif itu semakin hari semakin mantap dan menyeluruh. Hal ini disokong pelbagai inisiatif individu dan pertubuhan sukarela. Namun demikian, sering kali pencapaian alam sekitar yang dilaporkan tidak menggambarkan kualiti sebenar komitmen, pencapaian dan keberkesanan dasar yang dilaksanakan.

Sebagai contoh, Jabatan Alam Sekitar mengumumkan laporan tahunan setiap September sejak penubuhannya pada 1974. Bagaimanapun skop alam sekitar yang dikawal selia – seperti peruntukan perundangan – terbatas kepada kualiti air sungai (itu pun tidak termasuk air tasik), pinggiran pantai, kualiti udara dan sisa berbahaya. Banyak aspek alam sekitar lain seperti kemudahan pembetungan, kualiti udara dalam bangunan, kepelbagaian biologi dan habitat, keranuman hutan tropika, perubahan iklim, pelepasan gas rumah kaca, kehijauan bandar dan indeks tropik marin tidak termasuk dalam skop 'kualiti alam sekitar' dan ipertanggungjawabkan kepada agensi lain.

Kadangkala laporan tahunan jabatan lain tidak diumumkan untuk penilaian awam berhubung pencapaian pengurusan dalam sesuatu komponen alam sekitar. Ketidaksepaduan laporan 'kualiti alam sekitar' ini menjelaskan cara kita mengurus alam sekitar di Malaysia. Menyedari ketidaksepaduan itu, sejak awal pentadbiran Perdana Menteri, Datuk Seri Abdullah Ahmad Badawi, sebuah kementerian baru diwujudkan, iaitu Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar.

Realitinya, banyak lagi aspek alam sekitar tidak diurus secara bersepadu menerusi kementerian itu, sekurang-kurang dari segi bidang kuasa komponen utama ekosistem atau perkhidmatan berkaitan kawalan pencemaran. Misalnya pengurusan perkhidmatan pembetungan, bekalan air, pengurusan sisa pepejal dan penghijauan bandar diletakkan dalam kementerian berbeza dengan penekanan yang juga mungkin berbeza.

Sebelum penubuhan Jabatan Pengurusan Sisa Pepejal dan Pembersihan Awam awal tahun ini misalnya, pengurusan sisa pepejal lebih menjurus kepada kebersihan bandar, bukan pelestarian sumber alam. Sebelum penubuhan Suruhanjaya Perkhidmatan Air Negara (SPAN) pada 2007, bekalan air dan pembetungan ditadbir urus dua kementerian berbeza.

Mungkin ada pihak berhujah bahawa komponen alam sekitar terlalu luas dan tidak efesien jika dikawal selia sebuah kementerian. Memang skop alam sekitar luas. Namun demikian, teras kepada pengurusan alam sekitar yang mantap ialah pelestarian dan hubung-jalin antara pelbagai komponen ekosistem dalam satu kerangka dan dasar induk.

Sebagai contoh, pengurusan sumber air (ketika ini dikawal selia kerajaan negeri) turut membabitkan pengurusan kawasan tadahan, guna tanah, pengairan, saliran, perkhidmatan pembetungan, kawalan pencemaran industri dan pertanian, bekalan air dan pelancongan.

Kepelbagaian agensi terbabit – jika tidak disepadukan dari segi perancangan dan penguatkuasaan – memberi kesan kepada pelestarian kualiti dan kuantiti sumber air. Pada hemat saya, kepelbagaian ini menimbulkan pelbagai isu tadbir urus yang menjejaskan aspek pelestarian dan keefisienan sehingga menyebabkan bekalan air di Lembah Klang terpaksa ditampung dari Pahang tidak lama lagi.

Ini juga menunjukkan bahawa sumber air dalam tadahan Lembah Klang tidak diurus tadbir menggunakan kaedah pelestarian sumber setempat. Dalam hal ini, saya mencadangkan agar Kerajaan Malaysia menggunakan petunjuk pelestarian alam sekitar yang lebih relevan dan berorientasi pencapaian. Pada hemat saya, kepelbagaian petunjuk alam sekitar yang dilaporkan ketika ini oleh pelbagai agensi memang usaha murni dan komited, tetapi tidak begitu sesuai lagi dengan persekitaran yang semakin dinamik dan rencam.

Petunjuk 'kualiti alam sekitar' yang dilaporkan Jabatan Alam Sekitar, misalnya tidak lagi boleh dijadikan petunjuk berhubung kualiti alam sekitar kerana banyak lagi komponen alam sekitar tidak diambil kira. Dalam hal ini, saya mencadangkan penggunaan 'petunjuk pencapaian alam sekitar' (environmental performance index, EPI) seperti yang diperkenalkan Universiti Yale dan Universiti Chicago pada 2006. Memang EPI setakat ini masih jauh daripada sempurna tetapi jauh lebih tepat berbanding petunjuk lain. EPI dirumus menggunakan petunjuk yang relevan dengan isu alam sekitar berorientasi pencapaian.

Pada 2008, EPI untuk 149 negara diumumkan ketika Forum Ekonomi Dunia di Davos, Switzerland, Januari lalu. Menerusi EPI, penarafan turut dilakukan dengan membandingkan semua negara terbabit. EPI memberi fokus kepada dua objektif alam sekitar iaitu (a) pengurangan kesan alam sekitar kepada kesihatan manusia, dan (b) pemantapan ekosistem serta pengurusan sumber asli. Untuk itu, 25 petunjuk prestasi digunakan dan dibahagikan kepada enam kategori berasaskan pencapaian semasa berbanding sasaran ditetapkan.

Sebahagian sasaran ditetapkan menerusi perjanjian dan konvensyen antarabangsa seperti Protokol Kyoto. EPI 2008 membantu penggubal dasar dan pakar alam sekitar menilai dan membandingkan pencapaian pengurusan alam sekitar dan keberkesanan dasar secara kuantitatif. Banyak yang boleh dipelajari menerusi perbandingan petunjuk pelbagai negara.

Sebagai contoh, tidak semua negara kaya mampu mengurus alam sekitar secara lestari, misalnya Amerika Syarikat (tangga ke-39) dan Australia (46). Sebaliknya, tidak semua negara membangun ketinggalan dalam konteks penarafan EPI. Costa Rica misalnya menduduki tangga kelima, Latvia kelapan, Colombia kesembilan, Ecuador ke-22 dan Malaysia ke-26. Menerusi EPI kita boleh meneladani amalan terbaik yang dilaksanakan di negara lain.

Memang Switzerland dan negara Scandinavia paling menyerlah dengan pelbagai inisiatif mesra alam dan dasar pembangunan ekonomi karbon neutral. Namun demikian, teras kepada pencapaian itu ialah kesedaran awam, komitmen dan ketelusan sistem urus tadbir alam sekitar.

Seperti sistem penarafan lain, EPI juga menunjukkan bahawa biarpun sebuah negara kecil dengan pendapatan per kapita sederhana, Malaysia masih menyerlah dalam beberapa aspek pengurusan alam sekitar seperti kemudahan serta kualiti bekalan air dan perkhidmatan pembetungan setanding dengan kebanyakan negara maju.

Prof Datuk Dr Zaini Ujang ialah Timbalan Naib Canselor (Penyelidikan dan Inovasi) Universiti Teknologi Malaysia dan Anggota Suruhanjaya Perkhidmatan Air Negara (SPAN)

Wednesday, July 9, 2008

Plastik sukar dilupus

BERGUNA: Botol plastik yang siap dibungkus untuk dikitar semula

Tahap kesedaran kitar semula di negara ini terlalu rendah JIKA dikumpulkan jumlah sampah yang dibuang orang ramai setiap hari di seluruh negara, maka dalam tempoh hanya sembilan hari saja, jumlahnya boleh sampai ketinggian Menara Berkembar KLCC, iaitu menara ke empat tertinggi di dunia.

Ia menggambarkan tabiat buruk masyarakat yang seakan tidak dapat dibendung kerana terlalu banyak membuang pelbagai jenis sisa pepejal. Statistik menunjukkan 19,100 tan sisa pepejal dibuang setiap hari dengan purata 0.9 kilogram (kg) seorang dalam tempoh sehari, manakala masyarakat di Lembah Klang pula 1.15 kg sehari.

Jumlah itu dijangka akan meningkat kepada 30,000 tan sisa pepejal yang dihasilkan setiap hari menjelang 2020 dengan 24 peratus daripadanya berasaskan plastik.

Berdasarkan perangkaan Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan, plastik adalah bahan terbanyak iaitu 14 peratus dalam komposisi sampah dibuang setiap hari selepas sampah organik dan kertas.

Masalah pelupusan plastik pula mengambil masa sekurang-kurangnya 100 hingga 500 tahun untuk dilupuskan. Kaedah menanam plastik dianggap bukan penyelesaian masalah kerana kesan pencemarannya lebih besar jika dibakar.

Meskipun pembuatan dan pereputan beg plastik sebahagiannya dilihat sudah hancur, bahan kimia masih ada dalam bentuk habuk yang stabil. Bagaimanapun, penggunaan plastik dilihat begitu meluas di seluruh dunia termasuk di negara ini. Laporan menunjukkan penggunaan plastik di dunia meningkat daripada lima juta tan metrik pada 1950-an kepada hampir 100 juta tan metrik, sekarang.

Dalam senario di Malaysia, kita mengeluar dan menggunakan 20 kali lebih banyak plastik kini berbanding 50 tahun lalu. Menurut perangkaan, seorang individu menggunakan hampir lapan keping beg plastik dalam seminggu.

Plastik digunakan secara meluas bagi tujuan pembungkusan, tempat menyimpan makanan, bekas minuman, beg membuang sampah, membungkus anak pokok, penutup komputer dan sebahagian daripada komponen kenderaan selain di tapak pembinaan.


Penggunaan yang meluas itu adalah disebabkan bentuknya yang fleksibel, ringan, versatil, nipis, boleh dijadikan beg pakai buang, lut sinar, mudah dibentuk dan saiz pelbagai.

Secara keseluruhan ada kira-kira 50 kumpulan plastik dengan beratus jenis plastik digunakan. Jenis plastik yang biasa digunakan ialah polyethyene terephthalate (botol, bekas plastik untuk ketuhar gelombang0; high-density polyethylene (botol pembersih susu); low density polyethylene (plastik beg dan tong plastik).

Purata bagi satu tan plastik bersamaan dengan 20,000 botol minuman dua liter atau 120,000 beg plastik.

Pengurus Besar Bahagian Operasi Alam Flora Sdn Bhd, Mohamed Nasir Wan Idrus, berkata Alam Flora, syarikat konsesi diberi tugas melaksana, mengendali, mengutip dan melupuskan sisa pepejal di 44 pihak berkuasa tempatan (PBT) sekitar Kuala Lumpur, Putrajaya, Selangor, Pahang, Terengganu dan Kelantan sejak 1995 lalu, mengendalikan sejumlah 5,400 tan sehari, sepanjang tahun lalu.

Daripada jumlah itu, 90 peratus adalah sisa domestik, sembilan sisa aktiviti pembersihan termasuk sampah sarap dan gotong-royong dan satu peratus sisa kebun dan pukal. Daripada jumlah itu, sampah daripada jenis plastik adalah sisa pepejal yang amat sukar untuk dilupuskan.

“Masalah utama sampah jenis itu ialah ia mengambil masa yang hampir beratus tahun untuk dilupuskan secara semula jadi. Plastik mendatangkan masalah di tapak pelupusan sampah kerana ia mengambil sebahagian besar ruang tapak pelupusan. Ini menyebabkan pengurangan jangka hayat sesebuah tapak pelupusan,” katanya.

Beliau berkata, rata-rata kesedaran rakyat terhadap pembuangan sampah sudah meningkat tetapi tidak mempraktikkan kesedaran itu kerana sentiasa beranggapan ada orang lain yang akan menguruskan masalah pembuangan sampah.

Nasir berkata, Alam Flora memperuntukkan RM250 juta bagi kos operasi mengendalikan pengutipan dan pelupusan sampah dengan 14 tapak pelupusan sampah. Justeru, program kitar semula diperkenalkan terutama membabitkan pelbagai jenis sampah termasuk berasaskan plastik. Katanya, tahun lalu sebanyak 867 bahan plastik dikumpulkan untuk dikitar semula. Alam Flora juga mengamalkan konsep 3R (Reuse, Reduce dan Recyle) bermula daripada punca janaan sisa pepejal.

Setakat ini, kadar kitar semula di negara ini masih terlalu rendah iaitu kira-kira lima peratus berbanding Switzerland (52 peratus); Austria (50 peratus); Jerman (48 peratus); Belanda (46 peratus); Norway (40 peratus) dan Sweden (34 peratus).

Di Malaysia, ketika kempen mengurangkan penggunaan plastik sudah dimulakan termasuk di beberapa pasar raya besar seperti Carrefour, Tesco dan Mydin dengan menggalakkan orang ramai mengurangkan penggunaan beg plastik ketika membeli-belah di pasar terbabit.

Secara keseluruhan, semua sisa pepejal domestik dihasilkan dari kawasan perumahan. Biasanya sisa pepejal itu terdiri daripada sisa makanan, sampah dari aktiviti pembersihan rumah, sisa taman bunga seperti daun dan ranting pokok atau bunga, pasu bunga, tanah kebun, bekas racun rumput dan serangga serta beg baja organik.

Sisa pepejal mesti diasing ikut jenis

ORANG ramai dan sektor tertentu termasuk peniaga restoran dan di kawasan pembinaan akan diwajibkan mengasingkan semua jenis sisa pepejal khas untuk memudahkan proses pelupusan serta dikitar semula, menjelang akhir tahun ini.

Perkara itu adalah antara peraturan yang bakal dikuat kuasa menerusi Akta Pelupusan Sisa Pepejal dan Pembersihan Awam yang sedang diperhalusi sebelum ia dilaksanakan sebagai undang-undang.

Akta itu yang diwartakan sejak 30 Ogos tahun lalu turut mengenakan denda sehingga ribuan ringgit dan penjara atau kedua-duanya sekali sekiranya sabit kesalahan kepada pihak yang gagal mematuhi akta itu.

Ketua Pengarah Sisa Pepejal, Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan, Dr Nadzri Yahaya, berkata akta itu yang sedang diperhalusi turut merangkumi soal reka bentuk, jenis dan bilangan bekas yang perlu disediakan bagi memudahkan kerja pemungutan sampah dilakukan mengikut setiap kategori sampah.

Katanya, kempen secara agresif akan dilakukan di pelbagai sektor terutama kepada masyarakat mengenai tanggungjawab mereka untuk mengasingkan barangan sisa pepejal di dalam satu bekas supaya dapat dilupuskan atau dikitar semula mengikut kategori.

Justeru, Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) akan menyediakan tong atau bekas bersesuaian kepada semua sektor supaya mereka dapat mengasingkan setiap sisa pepejal mengikut kategori.

Ini akan memudahkan PBT mengutipnya tanpa sebarang masalah terutama plastik supaya tidak dihantar ke tapak pelupusan sampah.

“Masih ramai lagi, masyarakat yang mencampurkan semua jenis sampah sama ada sampah organik, kertas, plastik, kotak dan sebagainya di dalam satu beg plastik. Kesedaran orang ramai berkaitan perkara itu masih rendah.

“Semua sisa pepejal itu akan terus di bawa ke tapak pelupusan sampah untuk dilupuskan. Bagi plastik itu ia sukar untuk dilupuskan sepenuhnya dan perlu mengambil masa amat panjang sekiranya ia ditempatkan di tapak berkenaan dan sekali gus ia mencemarkan alam sekitar.

“Oleh itu, kita melancarkan Kempen Kitar Semula bagi sisa pepejal tertentu terutama plastik supaya ia dapat digunakan semula,” katanya.

Tuesday, July 8, 2008

Higher CO2 levels may be good for plants: German scientists

The dangerous rise in greenhouse gases in the atmosphere may be troubling scientists and world leaders but it could prove to be a boon for plants, German researchers said Tuesday.

Increasing exposure to carbon dioxide appears to boost crop yields, Hans-Joachim Weigel of the Johann Heinrich von Thuenen Institute for rural areas, forestry and fisheries in the central city of Brunswick told AFP.

"Output increased by about 10 percent for barley, beets and wheat" when the plants were subjected to higher levels of carbon dioxide, Weigel said.

The Thuenen Institute, which has been monitoring the phenomenon in fields since 1999, trains CO2 jets on the plants so the gas reaches 550 parts per million in the air around them -- the level expected in the atmosphere by 2050.

Weigel said the studies have indicated that while greater CO2 exposure appears to spur growth, it can also undermine the quality of the produce.

He said the next step in the study would be to evaluate the effect of higher temperatures on plant growth -- which scientists cite as another consequence of higher CO2 emissions in the atmosphere.

Weigel said that while the institute's findings may prove surprising to some, they are not intended to undermine the drive to slash CO2 emissions.

"This research is not intended as an argument for doing nothing to curb the rise of CO2 levels," he said. "It is to find out what the effects would be."

Other studies have presented a more mixed picture about the impact of higher CO2 levels on plants, and there is uncertainty about its effects on soil fertility and which plants benefit most from more CO2.


Agence France-Presse - 7/8/2008 12:39 PM GMT